Historia

Pierwsze wzmianki o ratownictwie ogniowym pojawiają się w Polsce już w średniowieczu. Pierwsze zorganizowane jednostki pożarnicze, będące prekursorami obecnej OSP, powstały w drugiej połowie XIX w. równolegle we wszystkich trzech zaborach. W Galicji pierwsza „Ochotnicza Straż Ogniowa” została założona w 1865 w Krakowie z inicjatywy Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie. Działalność poszczególnych straży ogniowych w Królestwie Polskim nie była skoordynowana ze sobą, większość straży działała na podstawie obowiązujących tylko ją przepisów zatwierdzanych specjalnie dla nich przez władze państwowe. Zbiór takich przepisów dotyczących tylko straży łukowskiej przedstawił w artykule Rafał Dmowski.

Po odzyskaniu niepodległości, we wrześniu 1921 związki strażackie połączyły się w Główny Związek Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Na koniec 1923 w skład Związku Głównego wchodziły następujące związki wojewódzkie lub związki o charakterze ponadwojewódzkim: Floriański (koordynował straże z terenu trzech województw – warszawskiego, wołyńskiego i poleskiego), Małopolski, Wielkopolski, Pomorski, Cieszyński, Krakowski, Wileński, Lubelski, Nowogródzki, Łódzki, Białostocki i Kielecki. W 1949 związek ten został przez ówczesne władze rozwiązany, po czym reaktywowany w 1956. W 1992 zmienił nazwę na Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Problemem w odtwarzaniu dziejów poszczególnych OSP w kraju jest w wielu przypadkach brak źródeł archiwalnych potwierdzających istnienie danej straży.